Arie-Willem Bijl van adviesbureau Over Morgen uit Amersfoort is voor een aantal maanden aangesteld als programmaleider gebiedsaanpak. Doel van zijn inzet is te komen tot een gedragen langjarig uitvoeringsplan voor Winterswijk, dat garant staat voor behoud van het landschap en alle partijen een economisch, sociaal en ecologisch toekomstperspectief biedt.
Arie-Willem Bijl van adviesbureau Over Morgen uit Amersfoort is voor een aantal maanden aangesteld als programmaleider gebiedsaanpak. Doel van zijn inzet is te komen tot een gedragen langjarig uitvoeringsplan voor Winterswijk, dat garant staat voor behoud van het landschap en alle partijen een economisch, sociaal en ecologisch toekomstperspectief biedt.
Tekst en foto: Stichting WCL
De heer Bijl stelt zich voor en licht zijn werkwijze graag toe.
Winterswijk is een fraai dorp in een geweldig mooie landschappelijke omgeving met natuurgebieden, veel landgoederen en boerderijen. Ik woon in een totaal andere omgeving, in Almere. Een groter contrast met het door de eeuwen heen gevormde buitengebied van Winterwijk is haast niet denkbaar. Mijn jeugd heb ik deels in Zutphen gewoond en vandaaruit veel in de Achterhoek gedwaald. Als buitenstaander zie je meteen waarom liefde voor het landschap centraal staat in Winterswijk. In het buitengebied heeft iedereen een rol en draagt een steentje bij aan de beleving en leefbaarheid van het gebied. Het is met recht een Nationaal Landschap, maar er zijn ook zorgen. Ik noem er een paar zonder somber te willen zijn.
Zorgen
De natuur staat onder druk door stikstof en droogte. Al is het niet elk jaar even droog, maar er is duidelijk een tekort aan water in droge periodes. De boeren en landgoedeigenaren pakken hun verantwoordelijkheid op maar hebben vaak moeite om daarbij de bedrijfsvoering overeind te houden. Jaarlijks zijn er veel boeren die ermee ophouden. Recreatieondernemers zoeken de balans tussen toerisme en drukte in de natuur. Jongeren hebben moeite om betaalbare woningen te vinden. Grond is schaars, veel partijen zoeken extra grond, onder meer voor de eigen bedrijfsvoering, voor natuurontwikkeling, voor wonen en werken, voor zonnevelden. De leefbaarheid van de buurtschappen is precair. Het is moeilijk om een goed voorzieningenniveau overeind te houden zodat jong en oud plezierig kan leven.
Het Nationaal Landschap en de leefbaarheid van het gebied is een uitgebalanceerd geheel. Iedereen die actief is in het buitengebied levert daar een bijdrage aan. Dat landschap is in meer dan honderd jaar opgebouwd en wordt gebruikt en beheerd door landgoedeigenaren, boeren, natuurorganisaties, recreatieondernemers, ondernemers en bewoners. Ook de verschillende overheden hebben een belangrijke rol in beheer en versterking van het landschap en de natuurwaarden, de ruimtelijke inrichting en de leefbaarheid.
In 2020 heeft de gemeente Winterswijk de provincie benaderd met de vraag om samen te werken aan de grote vraagstukken in het buitengebied. Dat leidde ertoe dat de stichting Waardevol Cultuurlandschap Winterswijk (WCL), de gemeente, de provincie en Waterschap Rijn en IJssel de handen ineen hebben geslagen en samen met inwoners, ondernemers en andere partijen werken aan oplossingen voor een toekomstbestendig buitengebied.
Er is een projectorganisatie opgezet die rond april een toekomstperspectief zal opleveren en een actieagenda voor samenwerking. De drie overheden en WCL zijn intensief betrokken en vormen een kernteam. Regelmatig stemmen we af met vertegenwoordigers uit het buitengebied die voor dit project in een gebiedsteam zijn vertegenwoordigd. Dat proces mag ik als relatieve buitenstaander begeleiden.
Vertrouwen als basis
Ik voer veel gesprekken met ondernemers en organisaties in het buitengebied. De verhalen die naar boven komen over de kansen maar ook de problemen van vandaag en morgen, en hoe we daarmee om kunnen gaan, vormen een belangrijke basis voor de toekomst.
De basis voor dit project, waarin partijen samen bespreken hoe die toekomst eruit kan zien en hoe je daar kan komen, is onderling vertrouwen. Dat is best pittig en moeten we gezamenlijk opbouwen, door te luisteren naar elkaars ideeën over die toekomst en hoe die te realiseren. Belangen kunnen verschillen en persoonlijke beelden over de toekomst zijn niet hetzelfde. Samenwerking tussen overheden en de verschillende partijen in het buitengebied is cruciaal. De overheden zijn juist op zoek om met ondernemers en bewoners gebiedsgericht samen te werken. Door gezamenlijk dat toekomstperspectief op te bouwen wordt het mogelijk om de samenwerking voor lange termijn te garanderen. Doorbraken zijn nodig in vernieuwende vormen van samenwerking gebaseerd op vertrouwen dat ieder zijn of haar rol pakt. Soms zal dat pijn doen als een bepaalde manier van werken echt anders moet. Maar dan is de kunst om die pijn gezamenlijk te delen. Want je doet dat voor de toekomst van het gebied.
Het is mooi dat ik daar nu een rol in mag spelen als onderdeel in die grote radar van bestaande netwerken en overlegstructuren. In de gesprekken ervaar ik grote bereidheid om dit samen te doen. De waarschuwing is wel dat je het maar een keer goed kan doen.
Het kernteam wordt gevormd door de kernteamleden:
Arie-Willem Bijl adviesbureau Over Morgen
Mandy Lingeman adviesbureau Over Morgen
Natasha Groot-Braaksma provincie Gelderland
Evelyn Simonse provincie Gelderland
René Eisenga Waterschap Rijn en IJssel
John Westerdiep gemeente Winterswijk
Arie Schoemaker WCL Winterswijk
info: HOME
ARTIKELEN
2022
FEBRUARI
SAMEN TOEKOMSTPERSPECTIEF OPBOUWEN DE BASIS IS ONDERLING VERTROUWEN