Diana Abbink (63) groeide op in Brinkheurne, waar thuis dialect werd gesproken. Toen ze als vierjarige naar school ging, merkte de juf op: Nu ga je leren netjes te praten. Diana is van mening, dat je zo leert, dat dialect spreken niet netjes is. Terwijl dialect, het Nedersaksisch, als taal eerder bestond dan het Nederlands. Dialect hoort bij de streek. De taal is immaterieel erfgoed, waar we zuinig op moeten zijn. In de gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost Gelre is dit jaar voor het eerst de erfgoednota in dialect vertaald.
Diana Abbink (63) groeide op in Brinkheurne, waar thuis dialect werd gesproken. Toen ze als vierjarige naar school ging, merkte de juf op: Nu ga je leren netjes te praten. Diana is van mening, dat je zo leert, dat dialect spreken niet netjes is. Terwijl dialect, het Nedersaksisch, als taal eerder bestond dan het Nederlands. Dialect hoort bij de streek. De taal is immaterieel erfgoed, waar we zuinig op moeten zijn. In de gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost Gelre is dit jaar voor het eerst de erfgoednota in dialect vertaald.
Tekst en foto: Karin Stronks
Tekst en foto: Karin Stronks
Ze is voorzitter van de Dialectkring Achterhoek en Liemers, secretaris van de Staring stichting, secretaris van de stichting Culturele Grenscontacten Achterhoek West-Münsterland en mede-initiatiefnemer van
Boezewind, het platform voor mensen die de streektaal willen bewaren voor nu en later. Diana legt uit: De Dialectkring is 63 jaar geleden als schrijversgroep opgericht met wijlen Henk Krosenbrink als grote stimulator. We hebben nu 330 leden, allemaal mensen die het dialect een warm hart toedragen, dus niet meer alleen schrijvers. Het lidmaatschap is laagdrempelig: voor vijftien euro ben je lid en ontvang je vier keer per jaar het blad De Moespot. We organiseren Met dialect op de koffie, waar telkens veel publiek op afkomt. Helaas kan dat nu niet vanwege de coronamaatregelen. Er is een bundel met wandel- en fietstochten, Rondje dialect, die langs teksten en gedichten in de streektaal voert. Bij de openbare begraafplaats staat het gedicht Wenterswiek, mien dörpken, van onderwijzer H.P. Priester (1865 1939).
Eerste taal
Waarom ik dialect zo belangrijk vind? Nou, het is mijn eerste taal, ik ben ermee grootgebracht, het is vertrouwd, dialect is mijn leven lang met me meegegaan, vertelt Diana. Vanuit het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL), voorheen Staringinstituut, worden in samenwerking met de bibliotheek lesprogrammas gemaakt, waarvan het tijdschrift Wiesneus onderdeel is. Kinderen krijgen dan ook een uurtje dialectles aangeboden. We begonnen bij vijftien scholen in de regio, nu doen er al zestig basisscholen mee.
De Nederlandse taal is afgeleid van het Nedersaksisch, dat vanuit Duitsland via De Hanze, de kooplieden, werd verspreid. De taal wordt gesproken in het oosten en noorden van Nederland en in het noordwestelijk deel van Duitsland, van de Oostzee tot West-Münsterland. Elk dorp had zijn eigen variant, er zijn nog steeds kleine verschillen inderdaad. De oorzaak daarvan is dat mensen weinig mobiel waren vroeger, het was hier vrij moerassig, mensen kwamen niet echt rond. Onder het Europees Handvest voor Regionale talen en talen van minderheden wordt het Nedersaksisch nu zowel in Nederland als in Duitsland officieel als taal erkend. We moeten er zuinig op zijn.
Jury Willem Sluiterprijs
Dit jaar is voor het eerst de Willem Sluiterprijs uitgeschreven. Tot 1 januari kunnen organisaties, personen of verenigingen, die de Achterhoek op een positieve manier voor het voetlicht brengen, worden voorgedragen. Diana, die ook als projectleider identiteit werkzaam is voor ECAL, is voorzitter van de jury, die de inzendingen gaat beoordelen. Begin oktober was de aftrap en de laatste tijd worden er bijna dagelijks kandidaten voorgedragen. Initiatiefnemer voor de Willem Sluiterprijs is de in 2018 overleden Bennie te Vaarwerk, die zich heeft verdiept in de geschiedenis van de Achterhoek. De bekende regels uit een gedicht van Willem Sluiter (1627 1673), die 350 jaar geleden zijn uitgesproken, Waer iemant duisent vreugden soek, mijn vreugt is in dees achter-hoek, inspireerden hem om deze prijs in het leven te roepen. De winnaar van de Willem Sluiterprijs een speciaal ontworpen penning én 5000 euro wordt op 20 maart 2021 bekendgemaakt in de Oude Mattheuskerk in Eibergen. Rond de geboortedag van dichter en dominee Willem Sluiter.
willemsluiterprijs.nl
ecal.nu/wiesneus
dialectkring.nl
info: HOME
ARTIKELEN
2020
DECEMBER
DIALECT IS ALTIJD MET MIJ MEEGEGAAN