Mevr. M.h. Buurtgenoten! Mij is gevraagd om een brief te schrijven in verband met de overgang naar de nieuwe eeuw, het jaar 2000. Over de toekomst is mij gevraagd! Mijn antwoord was, ik kan beter over het verleden schrijven (mag ook, zei de vraagsteller).
Mevr. M.h. Buurtgenoten! Mij is gevraagd om een brief te schrijven in verband met de overgang naar de nieuwe eeuw, het jaar 2000. Over de toekomst is mij gevraagd! Mijn antwoord was, ik kan beter over het verleden schrijven (mag ook, zei de vraagsteller).
Zo begint een lange brief van wijlen de heer Willem Helming uit het Woold, grens met Miste. In 1999 omschreef hij op verzoek van Misters Belang zijn toekomstbeeld. Helming (Bos Willem) overleed in 2012 op 89-jarige leeftijd. Tijdens de ledenvergadering van Misters Belang in februari dit jaar heeft zijn zoon Henk, die speciaal daarvoor vanuit Houten naar Miste was gekomen, de verzegelde brief geopend en voorgelezen.
Project
Voor het schrijfproject van Misters Belang zijn in 1999 vijf brieven geschreven. In 2013 werd de visie van Gerrit Vervelde (Vonderman) gelezen, voormalig wethouder Johan Houwers las ook in februari j.l. zijn brief voor. In 2025 wordt de brief van Hans Geers (Hellekamp) geopend. De laatste brief is van het kerkgenootschap van de Hervormde Gemeente; die wordt gelezen op 23 december 2050.
De brief van Helming:
Ik zal dan beginnen over de dertiger jaren (mijn jaren op de openbare lagere school te Miste) 1928-1936. De zogenaamde crisisjaren een ontzettende tijd. Er was geen geld onder de mensen, of je een grote boer of middenstander was, of een kleine, elke cent of dubbeltje die je uitgaf, werd goed over nagedacht.
De brief van Helming:
1 April 1936 heb ik na 8 klassen te hebben doorlopen de school verlaten, mijn broer ging 1 Januari 1936 in vaste dienst bij bakker Assink in Miste voor 100 per jaar (+ de klompen er bij) dat was dus ± 30 cent per dag! Mijn hobby was in die jaren dertig schrijven! Zodoende heb ik verschillende prijzen genoteerd uit die bewuste tijd.
17 juli een vet kalf verkocht (1933) 11 cent per pond
6 nov. biggen verkocht (1933) 5,75 per stuk
16 dec. een graskalf verkocht 50.
22 jan 1934. 2 jonge konijnen gekocht 10 cent per stuk.
Nu enkele andere prijzen uit die jaren 30 van de vorige eeuw.
3 sept 1936 een nuchter kalf gekocht 11. 9 jan een fietspomp gekocht 1,40, verder 1937, 80 kuikens gekocht (voor de kunstmoeder) 15 cent per stuk, 100 meter gaas 8,24, 2 koetouwen 16 cent, 1 mondharmonica 1,40. Onkruidhak 38 cent.
t Paard naar de smid (voor nieuwe ijzers, achter verlegd, totaal 2,55). Intekenlijst koninginnefeest (thans volksfeest) 1,50. 1 Melkrit met paard en wagen naar de fabriek te Winterswijk 75 cent tot 1,50 per keer rijden (± 1 halve dag). Een enkeling had in die jaren een radio, er was geen waterleiding, dus ook geen warm water, geen stroom, dus ook geen wasmachine, diepvries, koelkast, laat staan een douche, geen telefoon (behoudens een enkele zakenman). De eerste 4 à 5 jaren werden lopend afgelegd naar school, daarna kreeg je een 2e hands fiets. De laatste jaren van de schooltijd een nieuwe de kostte ± 50. In Miste waren in die jaren 4 à 5 ingezetenen in het bezit van een auto. Thans (2000) staat er bijna bij elke ingezetene een auto bij de deur of in de garage (verschillende 2 autos). Wij hadden de eerste radio in de jaren veertig, begin jaren vijftig stroom, begin jaren 60 waterleiding, 1965 televisie, 1970 de eerste auto.
Over verandering in de laatste 60 à 70 jaar (1930-2000)!!
Ik vond een boekje over de melkkoe uit de beginjaren vorige eeuw ± 1900. Ik citeer: Kalmte en rust is één van de eigenschappen van de koe: koeien zijn nuttige dieren en door de hoeveelheid melk die ze leveren worden ze door geen ander vee overtroffen. Vaak geeft een koe wel 12 liter per dag, en een beste koe zelfs nog wat meer!!
Over verandering in de laatste 60 à 70 jaar (1930-2000)!!
Sinds een aantal jaren hebben wij geen melkkoeien meer op ons (thans) hobbybedrijf, en kom geregeld bij de buurman een busje melk halen en dan zie of hoor ik over de melkgift van een koe van 60 (zestig) liter per dag.
Ondergetekende is ook melkrijder geweest ( 2 à 3 dagen per week) in de jaren 1943 tot 1956 als bijverdienste op het bedrijf; in die tijd waren er in Miste ± 100 bedrijven (bedrijfjes) met melkkoeien waarvan enkelen met 1 of 2 koeien. Thans in 2000 teruggelopen tot ± 10 bedrijven. Ook op machinaal gebied in de landbouw is er de laatste 50 jaar ontzettend veel veranderd. Toen ik kleine jongen was werd het gras op kleinere percelen nog met de zeis gemaaid (i heb het zelf ook nog goed onder de knie en ook het haren, scherpen van de zeis) en ook koren maaien met de zicht heb ik in mijn jonge jaren nog geregeld gedaan! In de dertiger jaren waren veel vee (varkens)houders in het gelukkige bezit van 1 zeug (een enkeling 2), en nu? 250 zeugen is een normaal bedrijf?
Over de toekomst: het aantal agrariërs loopt de laatste jaren sterk terug, er zijn veel wetten in de maak die het voor de boeren wel erg moeilijk maakt om hun bedrijf voort te zetten! Ook in de grotere steden komen vaker relletjes voor en is de bevolking ontevreden, volgens mij is de grootste bedreiging: agressie, stress en verkrachting. De welvaart is te groot, overbevolking, bewapening is de grootste bedreiging. Tot nu toe is er nog geen enkele eeuw geweest zonder oorlogen en het gestamp van soldatenlaarzen! Wanneer is dit verleden tijd? 60 jaren geleden liepen veel oudere mensen rond met een tandenloze mond, thans is dit in de meeste gevallen verleden tijd. Nu zijn er nog veel kaalhoofdige mannen, wellicht vinden de geleerden in deze eeuw wel een middel uit, dat ook dit euvel tot het verleden behoort. Misschien gaan jullie in de toekomst met de auto door de lucht en doen we allen de boodschappen via internet! In 1900 waren er ± 200 autos over het hele land, in 2000 waren er dat ± zes miljoen! Blijft er voldoende brandstof? Ik verwacht in de toekomst een minder hecht gezinsleven en bereidheid om elkaar te helpen. De mensen worden onverschilliger, harder en killer. Ondergetekende hoopt ten tijde als deze brieven worden gelezen dat het platteland nog leefbaar is, want het aantal agrariërs zal nog wel sterk teruglopen! Ik hoop op een goed verenigingsleven in de buurtschap Miste en dat de toneelver. OBK in het jaar 2026 haar 125 jarig bestaan mag vieren. Ondergetekende is lid geweest van bovenvermelde ver. in de jaren 1938 t/m 1956. Ook de andere verenigingen wens ik het allerbeste toe!
Verder hoop ik dat de grijsaards over 20 à 25 jaar nog steeds een goede verzorging hebben, want De olde leu in t heuksken bij den heerd, bunt eur beste pleatsken weerd!
Wel begint te reaken in t begin van t jaor, is oldejaorsdag völle gauwer klaor!
Wel begint te reaken in t begin van t jaor, is oldejaorsdag völle gauwer klaor!
Mistenaren en omstreken het ga U goed!!
W.J.H. Helming geb. 25-4-1922 (Bos Willem)
Woold Bosweg 1 Stortelersbosch 7108 AM Winterswijk
info: HOME
ARTIKELEN
2020
JULI
TOEKOMSTVISIE W.J.H. HELMING